-Söz gümüş ise sükût altındır der atalarımız...
Bu sözü eleştiri konusuna uyarlarsak;
Sanırım şöyle denebilir;
-Eleştirmek gümüş ise;
Eleştirmemek altındır...
...
Eleştiri konusu aslında;
Hayatın olmasa olmazıdır;
İnsanın olduğu her yerde;
Her çağda ve her kültürde;
Özellikle demokrasilerde;
Daima iktidar ve muhalefet;
Çekişmesi hatta çatışması vardır...
...
İktidar görevini yapmaya çalışır;
Ama onun yerinde gözü olan muhalefet;
Eleştiri işini başarılı şekilde yaparsa;
İktidardakileri uzaklaştırıp,
Onların sandalyesini kendi oturur...
...
Eleştirinin en acımasız,
Hatta yıkıcı boyutlarda
Yapıldığı tek alan ise;
Her çağda, her kültürde politikacılar arasındadır;
Çünkü muhalefet iktidara
Göz dikmiştir, onu ister,
İktidar ise bu gücünü;
Elinden bırakmak istemez;
Yani politikacılar arasındaki
Binlerce yıldır devam eden;
Bu eleştiri konusu insan var olduğu sürece de aralıksız
Devam edecektir...
...
İşte politikacılar arasındaki;
Bu iktidar çekişmesi,
Hatta çatışması
İnsanlar arasında da;
Net olarak yaşanır;
Ama çoğu insan açık;
Ya da kapalı olarak;
Yapılan kişisel bazı eleştirilere katlanamaz;
...
Karşısındaki kişiye şöyle der;
-Giysimi eleştirdin,
-Yürüyüşümü eleştirdin,
-Oturuşumu kalkışımı beğenmedin,
-Para harcamamı eleştirdin,
-Bakışımı eleştirdin,
Diye sudan sebeplerle;
Kendini eleştiren kişi ya da kişilere küsüp, dostluğunu bozar...
Toplumda böyle alıngan davranan insanların sayısı çok fazladır...
...
Aslında hayatın her anında,
Olanakların fazlasını;
Elinde tutan insanlarla,
Daha azına sahip olan;
Ama o olanaklardan daha çok yararlanmak
İsteyenler arasında;
Tıpkı partilerde ve politikacılar arasında olduğu gibi;
Eleştiriler vardır hep var olacaktır...
...
Çünkü insan hayatının,
Bir günü diğerine asla benzemez,
Kişi daima, sürekli hareketli;
Hatta koşuşturmayla yoluna devam eder...
O nedenle icraat yapanlarla,
Onu eleştirenler hep vardı;
Olmalıdır, olacaktır...
...
İnsanlar arasındaki,
Bu bireysel eleştiri bazen;
Karı koca,
Anne kız,
Baba oğul,
Kardeşler arasında,
Her zaman her kültürde,
Tıpkı politikacılar arasındaki iktidar,
Ve muhalefet çatışmasında olduğu
Gibi daima eleştiri yapılır;
Bazen de bu kavgaya dönebilir;
Eleştirilerin dozajı artınca;
Kavga mücadele şeklini alır;
Bunların bir adım ötesinde de;
Bazı cinayetlere neden olabilir...
...
Aile bireyleri arasında daki
Eleştirilerde genellikle şöyle gerçekleşir;
-SEN BU İŞİ YAPAMAZSIN; BEN YAPARIM,
-SEN BAŞARAMAZSIN; BEN BAŞARIRIM,
-SEN BİLMEZSİN; BEN BİLİRİM,
-SEN OTOMOBİLİ SÜREMEZSİN; BEN SÜRERİM,
-SEN TARLAYI SÜREMEZSİN; BEN SÜRERİM;
-SEN POLİTİKACILARLA KONUŞAMAZSIN;
BEN KONUŞURUM...
-KEBABI SEN YAPAMAZSIN; BEN YAPARIM,
-SEN ÇIRAKSIN BEN USTAYIM vs;
Bu çekişmeler, eleştiriler uzayıp gider...
...
Bu söylediklerimden;
Aslında şuraya varmak istiyorum;
5 Nisan 2023 tarihinde 70 yaşıma giriyorum;
...
İnsanlarla olan ilişkilerimde;
Her daim ılımlı,
Her daim olumlu,
Her daim akılcı eleştirilerim oldu...
...
Geriye dönüp arkama baktığımda;
Hayatımda yaptığım;
Ya da yapamadığın hiçbir konuda;
ASLA PİŞMANLIĞIM,
ASLA KEŞKEM YOK...
...
Sadece çok az ölçüde de olsa;
Hatta yok denecek boyutlarda;
-KEŞKE DÜNKÜ ELEŞTİRİMİ YAPMASAYDIM,
-KEŞKE O İNSANA ŞUNLARI SÖYLEMESEYDİM
Dediğim çok küçük zamanlarım olmuştur...
...
Çünkü eleştiri hem karşı tarafın;
Yanlış anlamasına,
Hem de eleştirdiğim,
Kişinin konusunu düzelmediği için beni;
Biraz rahatsız edip üzmüştür...
Bunu bu gün daha somut olarak görebiliyorum...
...
70 yaşımdan sonraki;
Kalan tüm ömrümde ise;
SERT ELEŞTİRİYE,
Tamamen veda ediyorum;
Çok zorunlu kalmasam da;
Artık hiç kimseyi;
-GÖZÜNÜN ÜSTÜNDE KAŞIN VAR diye eleştirmeyeceğim...
...
Yapıcı, onurlandırıcı, övücü eleştiriye
-DAHA İYİYE, DAHA OLUMLUYA YÖNLENDİRME EVET;
Diyeceğim...
...
Peki, eleştiri ne demek?
Sözlükler şöyle tanımlıyor;
Eleştiri bir insanı,
Bir konuyu, bir yapıtı;
Doğru ve yanlış,
Yönlerini bulup göstermek;
Ereğiyle inceleme işi.
Yanlış görülenleri belirtme işi...
...
Akıllı insanlardan bazıları;
Eleştiri konusunda şunları söylüyor;
-Eleştiriden kaçınmak istiyorsan,
-Hiçbir şey yapma, hiçbir şey söyleme,
-Hiçbir şey olma."
Edward Hubbard...
Başka bir akıllı insan;
-Bizi köpeklerle dost yapan bağ,
-Onların bağlılığı ya da sevimli,
-Oluşları değil, bizi eleştirmemeleridir."
- Sydney Haris...
...
-Olgun bir adamı dost edinmek;
-İsterseniz, eleştirin;
-Basit bir adamı dost edinmek;
-İsterseniz övün.
- Sadi-i Şirazi...
-Bir kilometre onun ayakkabılarında;
-Yürümeden önce kimseyi eleştirme.
- Kızılderili Atasözü...
-Haksız eleştiri çoğunlukla,
-Biçim değiştirmiş övgüdür."
- Dale Carnegie...
Başka bir akıllı insan;
-Çok kere en kuvvetli eleştirmek;
Aslında ses çıkartmamaktır...
...
-İnsanlar sizden eleştiri isteyebilirler,
-Ama gerçekte iltifat bekliyorlar."
- William Somerset Maugham
-Eleştiriye aldırmayın. Eğer doğru değilse, yok sayın
-Eğer adil değilse, sinirlenmeyin;
-Eğer cahilceyse gülüp geçin;
-Eğer haklıysa, eleştiri değil demektir.
Ondan ders çıkartın... OĞUZ Atay
